Nýja Hjalteyrarlögnin fullkláruð
Undanfarin ár hafa staðið yfir miklar framkvæmdir við lagningu nýrrar aðveituæðar frá Hjalteyri til Akureyrar. Nú hefur stórum áfanga verið náð því hin nýja aðveituæð, oft nefnd Hjalteyrarlögn, er nú fullkláruð og flytur Akureyringum og nærsveitungum heitt vatn til viðbótar við eldri lögn.
Forsagan
Jarðhitasvæðið á Hjalteyri hefur verið eitt stærsta vinnslusvæði Norðurorku í rúmlega tuttugu ár og gefur um það bil 60% af hitaveituvatni Akureyringa. Svæðið reyndist vera eitt það öflugasta á Íslandi og stóð undir allri aukningu í heitavatnsnotkun Akureyringa upp úr aldamótum, sem tvöfaldaðist á umræddu tímabili.
Flutningsgeta aðveitunnar frá Hjalteyri var takmarkandi þáttur í nýtingu vinnslusvæðisins frá upphafi þar sem eldri lögn (300 mm) bar ekki allt það heita vatn sem bærinn þurfti á að halda á álagstímum. Því var farið í að leggja nýja aðveituæð frá Hjalteyri til Akureyrar og er hún (500 mm) hrein viðbót þar sem eldri lögnin verður áfram nýtt.
Flókin framkvæmd á köflum
Vinnan við nýju Hjalteyrarlögnina fór fram í fimm áföngum. Vinna við fyrsta áfanga hófst árið 2018 með lagningu innan bæjarmarka Akureyrar, frá dælustöð Norðurorku á Glerártorgi og út fyrir Hlíðarbraut. Allra flóknasti hluti þessa áfanga var lagning Hjalteyrarlagnar undir botn Glerár. Farið var í þá framkvæmd að hausti þegar dregið hafði úr vatnsrennsli árinnar. Áin var þá stífluð og leidd í gegnum þrjú stór rör. Sökkum var komið fyrir á árbotni til að koma í veg fyrir að lögnin fljóti upp. Í framhaldinu var lögnin hífð á sinn rétta stað.
Lagning Hjalteyrarlagnar undir botn Glerár árið 2018.
Þriðji áfangi verkefnisins reyndist einnig nokkuð flókinn í framkvæmd en hann fól í sér lagningu frá bænum Ósi að Skjaldarvík. Lögnin liggur skammt vestan Skipalóns og við þverun Hörgár fer hún í gegnum hólma sem þar er í ánni. Ferðalagið undir ána var því tvískipt með áfangastað í hólmanum. Stóran skurð þurfti til að hægt væri að leggja lögnina undir ána. Þar sem hann var dýpstur var hann um 5 metra djúpur. Jarðvegurinn reyndist sendinn og malarkenndur þannig að bakkarnir runnu mikið niður og úr varð afar breiður skurður. Notaðar voru fjórar dælur til að dæla því sem lak í gegnum jarðveginn úr skurðinum. Slíkt var nauðsynlegt bæði til að draga úr hruni/sigi úr skurðköntunum sem og til að koma rörinu niður í sökkur því flotkrafturinn í rörinu er mikill.
Þverun Hörgár reyndist flókin í framkvæmd. Myndir frá 2020.
Vor 2023 hófst vinna við fimmta áfangann milli Akureyrar og Hjalteyrar. Í þessum loka áfanga verkefnisins var kaflinn frá Skjaldarvík að Hlíðarbraut á Akureyri kláraður, alls um 5,1 km að lengd. Vinnu við nýju Hjalteyrarlögnina lauk í upphafi sumars 2024.
Breytt staða á Hjalteyri
Líkt og mörg eru meðvituð um kom upp breytt staða á Hjalteyri undir lok ársins 2021 þegar fram komu vísbendingar um snefilmagn af sjó í jarðhitavatninu. Í ljósi þess stendur nú m.a. yfir jarðhitaleit á nýju svæði, nánar tiltekið við Ytri Haga, þar sem rannsóknir benda til að það svæði sé drjúgt. Ytri Hagi er staðsettur norðan við Hjalteyri og mun Hjalteyrarlögnin því einnig nýtast til að flytja heitt vatn frá hinu nýja vinnslusvæði í framtíðinni.
Þakkir
Verkís sá um hönnun lagnarinnar. Efla og Mannvit voru eftirlitsaðilar. Lagning aðveituæðarinnar var í höndum Finns ehf. og Steypustöðvarinnar Dalvík. Undirverktakar þeirra sáu um samsuðu á lögnum. Rörin komu frá röraverksmiðjunni Set á Selfossi og gengu starfsmenn þeirra frá einangrun á samskeytum. Kunnum við þeim öllum bestu þakkir fyrir gott samstarf. Norðurorka sendir einnig þakkir til landeigenda, sveitarfélaga og annarra sem komu að máli. Síðast en ekki síst þakkar Norðurorka starfsfólki sínu fyrir vel unnið verk.
Nýja lögnin tengd við þá eldri árið 2019.
